Fta Là Gì

FTA là một khái niệm xuất hiện rất nhiều trên các phương tiện báo đài, có liên quan đến việc hợp tác phát triển kinh tế giữa các quốc gia. Tuy nhiên nhiều người vẫn chưa thực sự hiểu rõ FTA là gì?

FTA là gì trong xuất nhập khẩu. Tổng quan về FTA

FTA trong tiếng Anh là Free Trade Area, có nghĩa là Hiệp định thương mại tự do. Đây là thuật ngữ vô cùng phổ biến đối với người làm nghề xuất nhập khẩu. Vậy cụ thể hơn Hiệp định thương mại tự do FTA là gì?

Hiệp định thương mại tự do FTA hay gọi tắt là Hiệp định FTA là một hiệp ước giữa hai hay nhiều quốc gia trong đó các quốc gia thỏa thuận về các nghĩa vụ nhất định tác động đến thương mại hàng hóa và dịch vụ và các biện pháp bảo vệ nhà đầu tư, quyền sở hữu trí tuệ, và các lĩnh vực khác. Theo chính sách thương mại tự do, hàng hóa và dịch vụ có thể được mua và bán giữa các nước với mức thuế rất thấp hoặc bằng 0, từ đó góp phần vào việc xóa bỏ rào cản thương mại các nước tham gia.

Một số tên gọi khác của FTA gồm Hiệp định Đối tác Kinh tế (Economic Partnership Agreement), Hiệp định thương mại Khu vực (Regional Trade Agreement)… bản chất của các tên gọi này đều nói đến các thỏa thuận hướng tới tự do hóa thương mại giữa các thành viên.

1/ FTA song phương: tức là FTA mà trong đó chỉ có 2 quốc gia thành viên hoặc giữa 2 vùng lãnh thổ. Vì dụ Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam & Hàn Quốc (viết tắt: VKFTA)

2/ FTA khu vực: Là hiệp định thương mại tự do giữa các thành viên ở cùng 1 khu vực hoặc FTA giữa 1 khu vực và 1 quốc gia.

Ví dụ: Hiệp định thương mại tự do giữa các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á, thường gọi là FTA giữa các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á, còn gọi là Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN (viết tắt AFTA)

Ví dụ về trường hợp FTA giữa 1 khu vực với 1 quốc gia: FTA giữa khu vực ASEAN và Trung Quốc (ACFTA)

Với việc tham gia các hiệp định thương mại tự do, nước nhập khẩu khi có chứng nhận xuất xứ (CO) từ nước nhập khẩu sẽ được hưởng các ưu đãi thuế nhập khẩu.

Ví dụ, nếu Việt Nam nhập khẩu hàng từ Trung Quốc về và có CO form E sẽ được giảm thuế theo thông tin trong biểu thuế. Doanh nghiệp có thể tra cứu mức thuế suất của lô hàng nếu có CO mức thuế bao nhiêu %.

Có một thuật ngữ được nhắc đến khá nhiều bên cạnh FTA đó là FTA thế hệ mới. Vậy FTA thế hệ mới là gì?

Hiệp định thương mại tự do FTA thế hệ mới” được sử dụng để chỉ các FTA với những cam kết sâu rộng và toàn diện, bao hàm những cam kết về tự do thương mại hàng hóa và dịch vụ như các “FTA truyền thống”; mức độ cam kết sâu nhất (cắt giảm thuế gần như về 0%, có thể có lộ trình); có cơ chế thực thi chặt chẽ và hơn thế, nó bao hàm cả những lĩnh vực được coi là “phi truyền thống” như: Lao động, môi trường, doanh nghiệp nhà nước, mua sắm chính phủ, minh bạch hóa, cơ chế giải quyết tranh chấp về đầu tư…

Vì sao có sự xuất hiện của FTA thế hệ mới?

Từ năm 2001, giữa các thành viên của WTO diễn ra tình trạng thiếu đồng thuận, điều này dẫn đến sự bế tắc trong các vòng đàm phán Doha. Đây được cho là lý do chính thúc đẩy Liên minh Châu Âu (EU) thực hiện một chiến lược thương mại mới, chiến lược này đã được chính thức được công bố tvào năm 2006. Với chiến lược mới này, Liên minh Châu Âu (EU) cam kết phát triển và nâng cao quan hệ thương mại song phương với các đối tác.

Từ đó, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh thương mại của các nước EU trên toàn cầu. Năm 2007, EU bắt đầu tiến hành các vòng đàm phán các hiệp định thương mại tự do “thế hệ mới” với các nước là đối tác thương mại của mình như Ấn Độ, Hàn Quốc và các nước ASEAN với cách tiếp cận toàn diện, gồm nhiều nội dung đổi mới về sở hữu trí tuệ, cạnh tranh, đầu tư, mua sắm chính phủ, hay phát triển bền vững.

FTA thế hệ mới” được sử dụng lần đầu tiên từ năm 2007 với các hiệp định thương mại tự do mà Liên minh châu Âu đã đàm phán với các đối tác thương mại của mình.

Như vậy, khái niệm “FTA thế hệ mới” được sử dụng một cách tương đối để phân biệt các FTA được ký kết trong phạm vi toàn diện hơn so với những khuôn khổ tự do hoá thương mại đã được thiết lập trong các hiệp định WTO hay FTA truyền thống. Tuy vậy với những người làm việc họ thường sử dụng thuật ngữ FTA để chỉ còn

FTA bao gồm những nước nào tùy thuộc vào từng loại hợp đồng FTA giữa các nước. Ví dụ, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực, viết tắt RCEP. Đây là một hiệp định thương mại tự do (FTA) bao gồm 10 nước thành viên của ASEAN và 5 quốc gia mà ASEAN đã ký hiệp định thương mại tự do bao gồm Australia, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản và New Zealand.

Một ví dụ khác là Hiệp định CPTPP - hiệp định thường xuyên được nhắc đến trên các phương tiện truyền thông. Đây là một hiệp định FTA ̣Hiệp định thương mại tự do) thế hệ mới. Hiệp định CPTPP gồm 11 nước thành viên là: Australia, brunei, Nhật Bản, Malaysia, Canada, Chile, Mexico, New Zealand, Singapore, Peru và Việt Nam.

II. Những FTA Việt Nam đã tham gia

Theo số liệu của Trung tâm WTO và Hội nhập, tính đến tháng 5/2023, trong số các hiệp định FTA mà Việt Nam tham gia, có 15 FTA đã có hiệu lực, 1 FTA đã hoàn tất đàm phàn và 3 FTA đang đàm phán.

Các FTA đã có hiệu lực và đang trong quá trình đàm phán được giới thiệu khái quát trong bảng sau:

Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN (AFTA): là một FTA đa phương giữa các nước trong khối ASEAN. AFTA được ký năm 1992 tại Singapore. Ban đầu có 6 nước là Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan (gọi chung là ASEAN-6). Các nước Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam (gọi chung là CLMV) tham gia AFTA khi được kết nạp vào ASEAN. Khu vực mậu dịch tự do là một hình thức liên kết quốc tế nhằm xây dựng và hình thành thị trường thống nhất tạo nền tảng kết nối và phát triển kinh tế khu vực. Những nước thuộc khu vực mậu dịch tự do sẽ được giảm hoặc xóa bỏ những rào cản thuế quan khi muốn đưa hàng hóa vào nước bạn Theo đó, sẽ thực hiện tiến trình giảm dần thuế quan xuống 0-5%, loại bỏ dần các hàng rào thuế quan đối với đa phần các nhóm hàng và hài hòa hóa thủ tục hải quan giữa các nước.

Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP): (còn được gọi là ASEAN+6) được ký kết ngày 15/11/2020 và có hiệu lực vào ngày 01/01/2022 đối với Brunei Darussalam, Campuchia, Lào, Singapore, Thái Lan, Việt Nam, Australia, Trung Quốc, Nhật Bản và New Zealand; vào ngày 1/2/2022 đối với Hàn Quốc; và vào ngày 18/3/2022 đối với Malaysia. Đây cũng là FTA lớn nhất thế giới khi đóng góp tới 30% GDP toàn cầu. Theo cam kết chung, RCEP sẽ tiến tới loại bỏ ít nhất 92% dòng thuế nhập khẩu giữa các quốc gia ký kết trong vòng 20 năm, thiết lập các quy tắc chung cho thương mại điện tử, thương mại và quyền sở hữu trí tuệ.

Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Isarel (VIFTA): được bắt đầu khởi động đàm phán từ ngày 02/12/2015, vừa kết thúc đàm phàn vào ngày 02/04/2023. Sau 7 năm với 12 phiên đàm phán, hiệp định đã được ký kết vào ngày 25/7/2023. Israel là quốc gia đầu tiên tại khu vực Tây Á mà Việt Nam ký kết FTA và Việt Nam cũng là quốc gia đầu tiên tại khu vực Đông Nam á mà Israel ký kết.

Các Hiệp định đang trong quá trình đàm phán gồm:

Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Khối EFTA (VN-EFTA): bao gồm 4 nước Thụy Sỹ, Na Uy, Iceland, Liechtenstein) bắt đầu khởi động đàm phán từ tháng 5/2012 và đang được đẩy nhanh tiến trình đàm phán để sớm đi đến ký kết.

Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN – Canada: đã được tái khởi động đàm phán tại Hội nghị tham vấn Bộ trưởng Kinh tế ASEAN-Canada (AEM) lần thứ 10 diễn ra theo hình thức trực tuyến ngày 17/11/2021.

Cổng thông tin điện tử Bộ Công Thương (2022), truy cập ngày 03/07/2023, https://moit.gov.vn/tin-tuc/thi-truong-nuoc-ngoai/so-tay-fta.html

Trịnh Tường Khiêm, Phạm Thị Hải Vân, Nguyễn Thị Mỹ Hạnh (2023), “Kinh tế Việt Nam khi gia nhập các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới và một số định hướng hoàn thiện”, https://tapchinganhang.gov.vn/kinh-te-viet-nam-khi-gia-nhap-cac-hiep-dinh-thuong-mai-tu-do-the-he-moi-va-mot-so-dinh-huong-hoan-th.htm

Trên đây, Redsunland đã cung cấp các nội dung tổng quan về FTA cũng như các FTA mà Việt Nam đang tham gia, hy vọng có thể mang tới những thông tin hữu ích tới quý độc giả. Xem thêm các bài viết khác tại đây.